Heeft de toekomst zin in GroenLinks?
 

Onderstaand staand artikel is op 9 oktober 2012 verschenen op de opiniepagina van NRC Handelsblad onder de kop 'Missie GroenLinks Mislukt'

Het getuigt van een verschrikkelijk amateurisme hoe de ‘partijtop’ van GroenLinks is omgegaan met de crisis waarin deze partij zich bevindt.

Er zijn ‘schuldigen’ genoeg aan te wijzen (Peters, Van Gent, Thissen, Weening, Sap, Dibi, Klaver – en zo kunnen we nog even doorgaan), maar toch is dat niet de oorzaak van de crisis.

Hoe zeer de politiek ook tot een personendrama is verworden, de oorzaak van de crisis in GroenLinks zit hem toch echt dieper. Op cruciale punten is deze partij tot op het bot verdeeld. De liberale koers van Halsema gaf de klaroenstoot tot die verdeeldheid.

Natuurlijk, ook daarvoor was GroenLinks af en toe verdeeld op zeer belangrijke thema’s, zoals de NAVO-bombardementen op Servië eind jaren ‘90, waar de toenmalige Tweede Kamerfractie, onder leiding van Rosenmöller, mee had ingestemd. Ook toen grote beroering in de partij, met  boze achterbanvergaderingen én –een groot verschil met nu- een Eerste Kamerfractie die niet als een schoothondje kwispelend achter ‘de partijtop’ aanliep. Het resultaat was het intrekken van die steun. Daar waren goede argumenten voor (het bombarderen van burgerdoelen), maar daarnaast had Rosenmöller ook oog voor het bindend vermogen dat een fractievoorzitter moet hebben als de partij gespleten is op een wezenlijk onderwerp.

Halsema, en ook Sap, missen dit vermogen ten enenmale. Bevangen door het door media-adviseurs en andere vals profeten aangereikte waanidee dat een politiek leider voor de troepen uit moet lopen, hebben beiden GroenLinks op sleeptouw genomen naar het politieke midden, naar het Walhalla van de papieren resultaten. Zij wisten dat de achterban van GroenLinks grote moeite had met het verkorten van de WW, het versoepelen van het ontslagrecht, het kleineren van de vakbeweging, het steunen van een NAVO-missie in Afghanistan, het oproepen tot een fusie met D66, het clichématig in de conservatieve hoek zetten van de SP en het Lenteakkoord, de grootste fopspeen uit de Nederlandse parlementaire geschiedenis. Maar Halsema en Sap hadden op de keper beschouw geen boodschap aan de achterban. Het ontbrak hen aan de politieke wil –en het juisteleiderschap- om de tweespalt die zich in GroenLinks aan het voltrekken is, te voorkomen. Op congressen, die nu eenmaal niet graag de ‘politiek leider’ de wacht aan zeggen –zeker niet vlak voor verkiezingen- kregen ze hun zin. Vaak met de mantra van ‘volgende keer zullen we beter naar de achterban luisteren’ die even snel werd afgedraaid – om daarna weer even snel vergeten  te worden. 

GroenLinks mag dan volgens de verkiezingsleuze zin in de toekomst hebben, maar relevanter is de vraag: heeft de toekomst zin in GroenLinks? Iemand die groen het belangrijkst vindt zal zeggen ‘ja natuurlijk, kijk in de landen om ons heen: België, Frankrijk, Duitsland: allemaal hebben ze groene partijen, die ook nog linksig in het politieke spectrum staan’. En duurzaamheid is het thema van de toekomst. Iemand die links het belangrijkst vindt, kan wijzen op Denemarken, Zweden, Noorwegen en IJsland, waar roodgroene partijen het doorgaans goed doen en in Denemarken, IJsland en Noorwegen in de regering zitten. Maar die hebben op sociaal-economisch vlak een SP-achtig programma – en lopen niet achter de NAVO aan. Solidariteit moet het thema van de toekomst zijn in een wereld waar dagelijks 2 miljard mensen tegen armoede vechten. En dan zijn er nog de ‘modernisten’ in GroenLinks, de vrijzinnig liberalen, die tegen D66 aanschuren, niet alleen met hun vrijzinnigheid, maar ook met hun marktgerichte opvattingen op sociaal-economisch terrein – en met een groot geloof in de noodzaak van een federaal Europa.

Maar is er dan geen ruimte voor een partij die het links-solidaire, het groene en het vrijheidslievende weet te combineren? Een partij die meer vertrouwt op de veranderingsgezindheid van mensen dan van instituties? Een partij die van nature argwanend staat ten opzichte van heersende machten, economische elites en militaire krachtpatserij? Een partij die voor linkse kiezers het alternatief is voor de altijd naar rechts afbuigende PvdA? Die partij stond de oprichters in 1989 voor ogen – en die partij is GroenLinks –helaas- niet geworden.

Leo Platvoet