Stem met hoofd en hart!

(gepubliceerd in de Volkskrant van 21 januari 2003)

De Volkskrant van zaterdag jl.: de voorpagina opent met ‘Alleen Bos en Balkenende doen er nog toe’. En Reflex met de charme van Wouter Bos. Het Media-katern beschrijft ‘de week van Wouter’.  Op de voorpagina van het Economie-deel staat een steunbetuiging aan Wouter Bos. En in het hoofdredactionele commentaar wordt slechts één coalitie als wenselijk bestempeld: PvdA/CDA. De linkse kiezers wordt murw gemaakt. Waar blijft het kritische vermogen van de Volkskrant?  Waar blijft enige historische reflectie? In 1977 werd de PvdA de grootste partij, dank zij het voor een groot deel leeg eten van CPN, PPR en PSP. Toch kwam de PvdA niet in de regering. Waarom niet? Omdat CDA en VVD een meerderheid hadden! Zij vormden het kabinet Van Agt/Wiegel en de PvdA belandde in de oppositie. Om een CDA/VVD-regering te voorkomen is het dus niet noodzakelijk dat een progressieve kiezer op de PvdA stemt. Een stem op GroenLinks heeft evenveel gewicht als een stem op de PvdA om zo’n rechts kabinet te voorkomen. D66 heeft zichzelf uit deze markt geprijsd omdat De Graaf steun aan een CDA/VVD-kabinet niet heeft uitgesloten.

Een ander argument dat een aantal linkse kiezers er toe brengt niet het hart maar het hoofd te volgen is dat de PvdA groter moet worden dan het CDA. Is dat een garantie voor een linkser beleid? Dat is maar zeer de vraag. Zo’n  kabinet van twee ongeveer even grote partijen is per definitie een kabinet waarvan de inhoud van het beleid   (daar moet het progressieve kiezers tenslotte toch om gaan) ongeveer in het midden komt te liggen, dus rechts van de PvdA. Je mag er toch van uit gaan dat kiezers die twijfelen tussen de PvdA en bijv. GroenLinks dat niet willen. Linkse kiezers die hart én hoofd willen volgen, doen er verstandig aan zo te stemmen dat een combinatie van PvdA en CDA geen meerderheid halen, maar andere, linkse partij(en) mee onderhandelen. Alleen dan is er zekerheid dat het beleid naar links op schuift.

Het is een defaitistische manier van politiek bedrijven hoe de PvdA weigert een zo links mogelijk kabinet inzet van de verkiezingen te maken. Is deze partij bang voor een links beleid? Het CDA wordt het hof gemaakt, maar Balkenende staat stram en star met de rug naar de lonkende Wouter toe. Het valt te prijzen dat CDA en VVD hardnekkig campagne blijven voeren  voor een onvervalst  rechts kabinet, hoewel het onwaarschijnlijk is dat zo’n kabinet er komt. Daar kan de PvdA een voorbeeld aan nemen. Waarom weigert Bos om samen met GroenLinks en SP de kiezers een echt alternatief daarvoor aan te reiken? En als dat alternatief geen meerderheid haalt, evenmin als dat van CDA en VVD, gezamenlijk aan te koersen op een coalitie met het CDA?  Als Bos dáár voor kiest is er pas echt sprake van een ‘Nieuwe PvdA’.

Leo Platvoet

Eerste Kamerlid GroenLinks